Concretiseren

De dingen benoemen. Het klinkt eenvoudig maar het is het niet. Onuitgesproken verwachtingen, veronderstellingen en aannames zijn belangrijke valkuilen in onze dagelijkse communicatie – niet alleen thuis of in relaties, maar ook tijdens het werk. Het gevolg? Veel gesprekken eindigen waar ze eigenlijk moesten beginnen!

Onlangs sprak ik de verantwoordelijken van twee verschillende afdelingen binnen één bedrijf. De onderlinge afstemming verliep nogal stroef. Na overleg waren ze het er over eens dat ze “gewoon” een andere visie hadden op kwaliteit. Maar over wat ze dan met die verschillende visies gingen doen, hadden ze het niet gehad: aan de essentie van het probleem was niet geraakt.

Vaak horen we medewerkers zeggen “te denken dat…”. Maar op de vraag “wat maakt dat je dat denkt?”, blijven ze het antwoord schuldig. Veel communicatiestoornissen en conflicten ontstaan omdat we al te gemakkelijk vertrekken van – dikwijls niet eens gecontroleerde – evidenties. Gericht doorvragen en empatisch kunnen luisteren – mét uitstel van oordeel! – zijn belangrijke pijlers van verbindende communicatie.

Waarom verbindende communicatie dan zo belangrijk is? Omdat mensen hun doelen maar kunnen bereiken met de hulp van anderen. Daarbij is het ontwikkelen van manieren om kwaliteitsvol met elkaar te communiceren een noodzakelijke voorwaarde voor vruchtbare vormen van samenwerking.

Verbindende communicatie begint bij de erkenning dat we zelf verantwoordelijk zijn voor wat we voelen en dat we zelf kiezen hoe we daar mee om willen gaan. Het steevast noemen van “Zij”, “iedereen” en “niemand” als het over medewerkers en collega’s gaat, het gebruik van veralgemeningen als “altijd” en “nooit” of het steevast zoeken naar schuldigen: allemaal zijn het belangrijke verbale symptomen van het afschuiven van verantwoordelijkheid.

Het afschuiven van verantwoordelijkheden mag dan wel een heikel punt zijn in de dagelijkse werking van veel bedrijven: de aanpak ervan vormt een niet te onderschatten uitdaging. Het creëren van kaders voor “zelf- denkende medewerkers” is één zaak – de effectieve invulling ervan, een andere. Dat kan maar als medewerkers zelf kiezen om van (h)echt samen-werken een prioriteit te willen maken. De vraag is dan niet alleen of de organisatie daar wel klaar voor is, maar vooral hoe – en hoeveel – zij daar in wil investeren!