Conflictvocabularium

Er is een verband tussen taal en onze vaardigheden om met conflicten om te gaan. Daarbij denk ik nu even niet aan Geweldloze Communicatie – een taalgebruik dat eerder een gevolg is van een keuze en van een attitude. Ik stel vast dat ons vocabularium met betrekking tot de aanpak en preventie van conflicten eerder beperkt is.

De Engelstalige literatuur over conflictmanagement maakt het onderscheid tussen peacemaking, peacekeeping en peacebuilding: drie concepten die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn maar die – afhankelijk van de conflictschool – een andere invulling krijgen. Het zijn drie concepten die vooral worden gebruikt in de context van conflicten op grote schaal. In het Nederlands lijken er geen woorden voor te bestaan. En ook voor conflicten waarbij minder partijen betrokken zijn, vind ik nergens woorden die de kleinschalige variant ervan benoemen.

Kort samengevat komt het er op neer dat “peacemaking” staat voor het bevriezen van een conflict waarbij de destructieve vijandelijkheden worden gestaakt. “Peacekeeping” zou dan kunnen worden omschreven als alle acties die worden ondernomen om escalatie te voorkomen en om de-escalatie te bevorderen. “Peacebuilding” is het geheel van interventies die zorgen voor “positieve vrede”: het uitbouwen van duurzame en kwalitatieve lange-termijn relaties. Daarbij ook aandacht voor preventie, het bevorderen van conflictoplossend vermogen en het veranderen van bestaande structuren die niet bevorderlijk zijn voor duurzaam samenwerken of -leven.

Het is duidelijk dat deze drie concepten evenzeer van tel kunnen zijn bij kleinschalige (maar daarom niet minder belangrijke) conflicten tussen individuen of organisaties, als in de internationale politiek. Het feit dat er in het Nederlands geen gangbaar woordgebruik voor bestaat, kan niet los worden gezien van onze probleemoplossende vaardigheden. Het is nu eenmaal lastig werken met concepten die we niet eenduidig helder weten te benoemen.

Het uitwerken en implementeren van deze concepten in het conflictpreventie- en -conflicthanteringsbeleid van organisaties, is dan ook een zinvolle stap in het kader van het bevorderen van het welzijn op het werk.