Narcisme en bemiddeling

Met de term “narcist” wordt verwezen naar iemand die egocentrisch, zelfzuchtig en niet-empathisch zou zijn. Maar bij het overdenken van deze categorisatie stelt zich een intrigerend probleem: ze is misschien wel op dezelfde manier onderhevig aan cognitieve bias en attributiefouten dan het gedrag van de vermeende narcist. Dat is lastig…

Lees meer

Conflictfilologie

Een holistisch perspectief op conflict Een visie is een kijk op de werkelijkheid die wordt gekleurd door de bril waarmee we naar die werkelijkheid kijken. Als we naar conflict kijken als naar een proces dat het gevolg is van stressresponsen op gefrustreerde behoeften, vormen de existentiële fenomenologie, de zelfdeterminatietheorie en…

Lees meer

ChatGPT over beleefdheid

Chat-GPT – een chatbot die werkt op basis van Artificiële Intelligentie – is niet meer weg te denken uit de actualiteit. Leerlingen en studenten maken er hun huiswerk mee, journalisten kunnen er hun artikels door laten schrijven, consultants hun rapporten, filosofen hun beschouwingen. Het model geeft aan niet in staat…

Lees meer

Conflicten hebben inhoud en betekenis

Het tweede axioma van Watzlawick luidt dat “communicatie een inhouds- en een betrekkingsaspect” kent. Heel vaak wordt het inhoudsniveau uitgelegd als het “wat” van de communicatie en wordt met het betrekkingsaspect verwezen naar de meegestuurde informatie over de onderlinge relatie tussen de communicerende partijen. Daarbij wordt voorbijgegaan aan het feit…

Lees meer

Tips voor conflictoplossende gespreksvoering

Een conflict dat verbaal wordt uitgevochten verschilt enkel van een fysiek conflict in de aard van het gebruikte geweld. Waar fysiek geweld in extremis leidt tot de fysieke uitschakeling van de ander, leidt verbaal geweld tot de psychologische uitschakeling van de andere partij. Een conflictoplossend gesprek is een gesprek dat…

Lees meer

Gaslighting

Gaslighting wordt algemeen beschreven als een vorm van psychologische manipulatie waardoor het slachtoffer zodanig aan zijn of haar realiteitsbeleving begint te twijfelen dat het volledig van de “dader” afhankelijk wordt. Daarbij wordt vaak de link gelegd met narcisme – wat dan weer wordt gezien als een persoonlijkheidsstoornis met kenmerken van…

Lees meer

Over de invloed van taal op conflict

Beweren dat zich een hele nieuwe wereld opende toen ik jaren geleden kennis maakte met het gedachtegoed van Marshall Rosenberg over Geweldloze Communicatie, is een understatement. Tijdens trainingen werd ik compleet verrast (en soms ook wel overweldigd) door de issues waar mensen allemaal mee bleken te zitten. Ik raakte in…

Lees meer

De kracht van een orakel

“Ken uzelf” – het zou de lijfspreuk van Socrates zijn geweest. Sommige bronnen schrijven ze zelfs aan hem toe maar er worden nog andere Griekse wijsgeren genoemd als mogelijke geestelijke vaders van dit belangrijke aforisme. Een reisverslag van de Griekse schrijver Pausanias maakt melding van dezelfde inscriptie in de pronaos…

Lees meer

De spiegel en de blinde vlek

“Je zou beter eens in de spiegel kijken”: het is een vaak gehoord verwijt van de ene conflictpartij naar de andere. Het meest voor de hand liggende antwoord is dan “’t is de goeie die ‘t zegt”. Of: “al wat je zegt ben je zelf”. Het vermogen van mensen om…

Lees meer

Conflictpsychosofie

De ervaring van conflict kan een psychologisch bijzonder pijnlijk proces zijn. Het buitengerechtelijk oplossen van conflicten heeft minstens evenveel met psychologie en neurologische wetenschappen te maken dan met wetgeving. De filosofie van de psychische aandoeningen stelt de vraag centraal op welke manier de samenleving invulling zou moeten geven aan het…

Lees meer

Slavernij op de werkvloer

Ik heb me lang afgevraagd waarom de Angelsaksische- en de Franse managementstijl werknemers in Vlaanderen niet af lijkt te gaan. Daarbij lijken die Angelsaksische en Franse managementstijlen op dezelfde leest geschoeid – gekenmerkt door ver doorgedreven hiërarchische structuren en spreadsheetmanagement. Volgens de gangbare overlevering is deze managementstijl ontstaan in de…

Lees meer

Het comfort van het niet-weten

Wij houden allemaal van een toestand van cognitief gemak waarin alles zo volmaakt is, dat het enige verlangen dat nog kan bestaan, het verlangen is om die toestand eeuwig te kunnen laten duren. Daar zijn we zo heel erg op gericht dat we bijzonder sterk zijn in het negeren van…

Lees meer

Pesten als een stijl van leidinggeven

De klassieke manier van leidinggeven is gericht op het behouden van controle en beheersing. Daarom is het onderscheid tussen leidinggeven en pesten vaak zo ontzettend moeilijk te maken. Een klassieke hiërarchische lijn is het gevolg van afspraken over de verdeling van de macht. De uitoefening van die macht – zeker…

Lees meer

Een goed plan

Een plan. We maken er alle dagen wel wat: grote en kleine, op korte of op langere termijn. Plannen is één; er ons aan houden is twee. En dan hebben we’t nog niet gehad over de kwaliteit van al die plannen en nog minder over het al dan niet behaalde resultaat….

Lees meer

Over neutraliteit en onpartijdigheid

Wie een bemiddelende rol opneemt, wordt verondersteld neutraal en onpartijdig te zijn. Het lastige is dat neutraliteit en onpartijdigheid maar moeilijk zijn te meten: ze behoren tot het domein van de perceptie. Ik ben dan ook maar zo neutraal en onpartijdig als de partijen waarmee ik krijg te maken, mij…

Lees meer

Van leiding geven naar richting geven

Veel conflicten op de werkvloer zijn een rechtstreeks gevolg van de manier waarop leidinggevenden zich kwijten van hun job. Vooral de manier waarop ze invulling geven aan hun rol leidt vaak tot spannende momenten of oplopende conflicten. Drie voorbeelden van rollen waar je als leidinggevende beter voor bedankt:   De…

Lees meer

Doe normaal

“Normaal doen” is een concept dat niet uit ons leven weg te denken is. Ik word er alleszins veelvuldig mee geconfronteerd – meestal naar aanleiding van opmerkingen die ik te horen krijg van mijn dochters. “Normaal doen” lijkt daarbij te verwijzen naar een concept – iets abstracts – waar niemand…

Lees meer

Tijd hebben

Arbeidsdeling en tijdsdeling gaan hand in hand, al was het maar omdat arbeid onlosmakelijk gekoppeld is aan arbeidsduur – en dus ook aan tijd. De industriële revolutie mag dan misschien aan de stoommachine worden toegeschreven: zonder de uitvinding van de mechanische klok zou ze nooit zijn geslaagd. Tijd is een…

Lees meer

Aannames

Ook ik heb mijn onhebbelijkheden en mijn gewoontes. En de combinatie van beiden leidt soms tot gevoelens van frustratie en ongemak – niet alleen bij de mensen in mijn omgeving maar in de eerste plaats ook bij mezelf. En af en toe wil ik proberen om daar heel bewust mee om…

Lees meer

Conflictescalatie

Veel spanningen kunnen in een mum van tijd escaleren tot hoog oplopende conflicten die op hun beurt weer andere conflicten lijken te initiëren. Het gevolg is dat een team, een hele organisatie of zelfs een hele gemeenschap in een mum van in lichterlaaie kan staan. Bij de brandweer staat dat verschijnsel bekend als…

Lees meer

Van vonk naar conflict

Brand en conflict hebben één en ander gemeenschappelijk. Dat blijkt uit de woordenschat en uitdrukkingen die we gebruiken als het gaat over omgaan met conflicten. Vaak wordt het oplossen ervan benoemt als het “blussen van een brandje”. Vervolgens moet de zaak meestal wat “bekoelen”. We kennen allemaal wel een “explosief persoon” of een…

Lees meer

Weet wat je meet

Niets is zo praktisch als een goede theorie. Telkens ergens iemand het warm water terug uitvindt, resulteert dat in de ontwikkeling van een nieuw universeel toepasbaar theoretisch model. Dat blijkt dan in de praktijk meestal toch niet zo universeel toepasbaar. De niet universele toepasbaarheid van grote inzichten leidt telkens weer tot het…

Lees meer

Waarom werken wij?

Arbeid speelt een prominente rol in onze samenleving. En toch lijkt het alsof maar weinig mensen er nog gelukkig van worden. Straffer: uit niets blijkt dat arbeid een menselijke basisbehoefte is. Het feit dat dit zo lijkt, leidt tot vervelende misverstanden over de betekenis en de waarde ervan. Die is voor…

Lees meer

Wat is werkbaar werk?

“Werkbaar Werk” wordt tegenwoordig voorgesteld als een remedie om mensen die langdurig ziek zijn, sneller weer aan de slag te kunnen laten gaan. Daarbij gaan politici voorbij aan de oorspronkelijke betekenis van “Werkbaar Werk”: het inzetten op een manier van organiseren die langdurig ziekteverzuim voorkomt. Beleidsmakers lijken “Werkbaar Werk” in…

Lees meer

Laat het los

“Laat het los, doe nu maar gewoon je job” had de psycholoog haar gezegd. Maar uitgerekend dat was nu net het probleem. Want over wat die job dan precies inhield, was door de jaren wel wat onduidelijkheid gerezen. Het was net “het gewoon de job doen” dat de aanleiding was…

Lees meer

Gemotiveerde collega’s

Zoals iedereen sta ik ook wel eens in de file. En zo gebeurde het dat ik enkele dagen terug stilstond achter een bestelwagentje waar een vacature op was aangebracht: “Wij zoeken gemotiveerde medewerkers”. Een intrigerend gegeven: welke werkgever zou er nu in ’s hemelsnaam op zoek gaan naar niet-gemotiveerde medewerkers?…

Lees meer

De ruzie van de toekomst

“When digital becomes human” is de titel van een schitterend boek van professor Van Belleghem. Ik heb het in één ruk uitgelezen en ik ben nu aan een tweede lezing toe. Ik kan me niet herinneren hoe lang het geleden is dat ik een dergelijke verhouding tussen het aantal ideeën,…

Lees meer

Bore-out: niets nieuws onder de zon

Na de berichtenstroom over stress en burn-out is het in deze komkommertijd al bore-out wat de klok lijkt te slaan. In verschillende artikels wordt gemeld dat 15 procent van de werknemers zich stierlijk verveelt op het werk. Daarmee zijn we eigenlijk toe aan het derde kwadrant van het model van…

Lees meer

Stressmeting als instrument voor verbetering

De kwaliteit van een samenwerking kan maar zo goed zijn als de kwaliteit van de communicatie waarmee ze is georganiseerd. Dat die vaak ondermaats is, valt nu ook te meten. Onderzoekers aan de KUL hebben een toepassing ontwikkeld waarmee stressniveaus in real time kunnen worden gemeten. De software draait op een smartphone of…

Lees meer

De welzijnsscan

“Welzijnsgericht organiseren”: voer voor watjes, dacht u? Dat werknemers die niet helemaal goed in hun vel zitten gigantische schade kunnen veroorzaken in (en voor) hun organisatie, hoeft na de crash van German Wings geen betoog. Welzijn thuis en welzijn op het werk zijn niet van elkaar te scheiden. En ook…

Lees meer

Het waarheidsgehalte van de waarheid

Liegen, bedriegen en oneerlijkheid gaan hand in hand. Ik kan me geen conflict voor de geest halen waarin het thema van de eerlijkheid -of het gebrek eraan- niet vroeg of laat de revue passeert. Liegen en bedriegen zijn manieren van omgaan met een realiteit die niet noodzakelijk voor iedereen dezelfde…

Lees meer

Conflictvocabularium

Er is een verband tussen taal en onze vaardigheden om met conflicten om te gaan. Daarbij denk ik nu even niet aan Geweldloze Communicatie – een taalgebruik dat eerder een gevolg is van een keuze en van een attitude. Ik stel vast dat ons vocabularium met betrekking tot de aanpak en preventie…

Lees meer

Een recht zonder plichten

Iedereen heeft dezer dagen de mond vol van vrije meningsuiting. Mij is het ondertussen niet meer helemaal duidelijk wat daar dan precies mee wordt bedoeld. Ik vraag me af of we daar nog wel allemaal hetzelfde mee bedoelen en onder verstaan. En vooral: of onze samenleving de invulling van dat recht…

Lees meer

Bemiddeling op en met de werkvloer

De organisatie is een systeem dat mee bepalend is voor het ontstaan van arbeidsconflicten en ongewenst gedrag. De bemiddelaar die op de werkvloer aan de slag gaat, staat dan ook voor de uitdaging om de impact en de invloed van de organisatie zelf haarscherp in beeld te krijgen en in het juiste…

Lees meer

Integraal welzijnsbeleid

Conflicten veroorzaken niet alleen veel menselijk leed; ze zorgen voor aanzienlijke financiële verliezen. Daarbij staat vast dat de werkelijke kost van conflicten moeilijk kan worden overschat. Niet alleen rechtstreeks maar ook onrechtstreeks zorgen conflicten op de werkvloer voor extra druk op het welzijn – thuis en op het werk. We…

Lees meer

Welzijnsbevorderend organiseren

Doorgaans wordt „welzijn” geassocieerd met voorspoed en gezondheid. We zouden kunnen zeggen dat welzijn en welbevinden duiden op de mate waarin iemand zich lichamelijk, geestelijk en sociaal goed voelt. Dat kan uiteraard niet helemaal los worden gezien van welvaart – dat een economische connotatie heeft. Welzijnsbedreigende factoren zijn alle invloeden…

Lees meer

Concretiseren

De dingen benoemen. Het klinkt eenvoudig maar het is het niet. Onuitgesproken verwachtingen, veronderstellingen en aannames zijn belangrijke valkuilen in onze dagelijkse communicatie – niet alleen thuis of in relaties, maar ook tijdens het werk. Het gevolg? Veel gesprekken eindigen waar ze eigenlijk moesten beginnen! Onlangs sprak ik de verantwoordelijken…

Lees meer

Clean en weinig inspirerend

„Het Nieuwe Werken”, „Cleandesk”, „Waaierwerken” of hoe je het ook noemen wil: het lijkt wel of alle organisaties en bedrijven waar ik tegenwoordig kom al vertrokken zijn naar Mars. Allemaal clean en hyperfunctioneel. Maar allerminst bevorderlijk voor creatieve productiviteit. Visies, missies en doelstellingen komen maar tot leven door ze te…

Lees meer

De giraffenschool

Hoewel de kosten voor de geestelijke gezondheidszorg exponentieel stijgen gaat het met ons welzijn even steil bergaf. 1 op 4 Vlamingen krijgt vroeg of laat af te rekenen met psychische problemen,  27% van langdurig ziekteverzuim (langer dan 15 dagen) heeft een psychische oorzaak en het zelfmoordcijfer in Vlaanderen is één…

Lees meer

Psychosociale risico’s op het werk

In het Belgisch Staatsblad van 28 april 2014 zijn er twee wetten en een KB verschenen die van toepassing zijn op de preventie van psychosociale risico’s op het werk.   Voortaan behoren ook geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag tot de psychosociale risico’s op het werk. En dat heeft gevolgen…

Lees meer

Conflict als bon van conflict

Om een conflict duurzaam op te lossen moeten de betrokken partijen bereidwillig zijn en over enkele vaardigheden beschikken. Maar een institutionele context die de spelregels van het conflict en de afwikkeling ervan bepaalt, is minstens even belangrijk.  Een gemilitariseerd conflict is een geweldadige manier van omgaan met conflicten. Het is…

Lees meer

Rapporteren: kunst of wetenschap?

Het opstellen van verslagen en rapporten kost veel tijd en energie. Redenen te over om zorgvuldig om te springen met het opstellen van verslagen: overdaad schaadt! Er zijn maar weinig organisaties denkbaar waar de werking meer geformaliseerd is dan in het leger. Dat leidt tot een uniformiteit die absoluut noodzakelijk…

Lees meer

De kracht van verhalen

Er bestaan twee soorten organisaties: organisaties die nooit verder geraken dan „continuous improvement” en  organisaties die drastisch kunnen innoveren en zichzelf heruit kunnen vinden. En dat is meteen waar een Appreciative Inquiry Summit op focust: een verandertraject waarbij de hele organisatie en al haar connecties met de buitenwereld als één…

Lees meer

De speld tussen goed en fout

Iets is goed of fout, en daar lijkt meestal geen speld tussen te krijgen. Alleen is het niet altijd duidelijk wat dan goed is en wat fout. Wat goed is in de ene situatie blijkt in de andere situatie fout en omgekeerd. En wie in de ene situatie moet oordelen,…

Lees meer

Elk verschil is legitiem

“Ergens voorbij onze opvattingen over goed en fout zullen we elkaar ontmoeten” schreef een sufi-dichter ooit. Hiermee begint Marshall Rosenberg zijn betoog over “communicatie die mededogen blokkeert” in zijn boek “geweldloze communicatie”. Het is een intrigerende gedachte dat het los kunnen komen van onze felgekoesterde waarden en normen voor betere relaties…

Lees meer

Vergeven en verzoenen

“De ervaring van het aangedane kwaad en onrecht is een eerste voorwaarde om tot vergeving en verzoening te kunnen komen” dixit professor Jacques Haers in de opleiding “Vredeseducatie”. Dat klinkt een beetje als een oerchristelijke gedachte – de professor is dan ook Jezuiet – maar eigenlijk raakt ze bij nader…

Lees meer

Welzijn thuis en welzijn op het werk

Alarmerende cijfers over de kwaliteit van ons welzijn: de kranten staan er vol van. Depressie, stress, burn-out en zelfdoding lijken in toenemende mate een hypotheek te leggen op het geluk van steeds meer mensen – zowel van volwassenen als van kinderen. Pesten, agressie en conflicten zorgen voor problemen thuis, op…

Lees meer

Werkbaar werk en communicatie

Van medewerkers in een organisatie wordt veel verwacht. En bovenop al hun competenties en talenten moeten ze ook nog betrokken en geëngageerd zijn. Helaas zien we dat het met de ontwikkeling en het stimuleren van al deze eigenschappen wel eens behoorlijk de verkeerde kant uit durft gaan. En dan is…

Lees meer

Geweldloos organiseren

“Giraffenscholen” zijn scholen die in hun organisatie rekening houden met de ideeën van geweldloze communicatie – Non Violent Communication of NVC – van Marshall Rosenberg. De Skarpnäcks Fria Skola in het Zweedse Stockholm is er zelfs volledig op gebouwd. Het gevolg? Een school zonder omheining, zonder schoolpoort en zonder… bel….

Lees meer

De helaasheid van Watzlawick

“Je kan niet niet communiceren”: het is de eerste stelling van Watzlawick – een psycholoog die zich verdiepte in  communicatie. Zo geformulieerd heeft die stelling een vervelend effect op mijn zielenrust: ze wekt de indruk dat ik er zelf niet meer voor zou kunnen kiezen om al dan niet te…

Lees meer

Repressie en duurzaamheid: geen goede match…

Media en geweldloze communicatie: het is niet echt een goeie match. “Turtelboom wil nog meer seponeringen van intrafamiliaal geweld” bloklettert GVA nadat NV-A haar beklag heeft gedaan over het feit dat 75% van de gevallen van intrafamiliaal geweld door de parketten zou worden geseponeerd. Enige zorgvuldigheid met betrekking tot aannames…

Lees meer

Opleiding vrijwillige coördinator Eigen Kracht

Eigen-Kracht België is op zoek naar onafhankelijke coördinatoren voor Eigen-Kracht-conferenties. Op vrijdag 21, zaterdag 22 en vrijdag 28 maart 2014 start een nieuwe driedaagse opleiding voor vrijwilligers die willen worden opgeleid tot onafhankelijk coördinator van Eigen-Kracht-conferenties. Deelname aan de training is gratis. Na voltooien van een eerste stage conferentie, krijg je…

Lees meer

Depressie: een kinderziekte?

Nog meer alarmerende cijfers met betrekking tot welzijn. Vandaag is het De Morgen die de kat de bel aanbindt: “4105 kinderen onder de tien jaar zijn depressief“. Faalangst, prestatiedruk en overprikkelingen zouden de belangrijkste oorzaken zijn van kinderverdriet. Als er al ergens een structurele aanzet kan worden gegeven voor een verbetering van de…

Lees meer

Meer dan 12% van de Belgen is depressief…

“Meer dan twaalf procent van de Belgen is depressief” bloklettert de Standaard. Voorwaar een groot probleem, me dunkt. Maar of dat nieuws is, durf ik betwijfelen. Op geregelde tijdstippen publiceert de SERV de evolutie van het welzijn van Belgische werknemers in de “Werkbaarheidsmonitor”. Daaruit kan haarfijn worden afgeleid hoe het…

Lees meer